راه های درمانی ضایعات رحمی
فهرست محتوا
CINچیست و چه راههای درمانی دارد؟ هر گونه ضایعات مشکوک در دهانه رحم را می توان با روش های مختلفی بررسی کرد . بسته به شدت CIN ، سن بیمار و وضعیت پزشکی و اولویت بیمار روش های درمانی متفاوت است .
روشهای درمانی دهانه رحم رحم می تواند بر توانایی فرزندآوری تأثیر بگذارد ، بنابراین زنان باید در مورد گزینه های مختلف با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنند.
در مورد CIN با درجه پایین ، معمولاً درمان لازم نیست. در اکثر این موارد ، شرایط خودش حل می شود. فقط در حدود 1٪ موارد CIN با درجه پایین منجر به سرطان دهانه رحم میشود . ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است یک روش محافظه کارانه را انتخاب کند که خواستار پاپ اسمیر دوره ای برای نظارت بر هرگونه تغییر در سلول های غیر طبیعی است.
CIN1 در نوجوانان و بارداری
در نوجوانان دارای CIN1 پیگیری با سیتولوژی سالیانه توصیه می شود . فقط زنان دارای HSIL یا بالاتر باید برای کولپوسکوپی ارجاع داده شوند .
بعد از 24 ماه، زنان دارای ASC-US یا بالاتر برای برسی های بیشتر مرجعه کنند. به دلیل میزان بالای نتایج مثبت، پیگیری پروسپکتیو با تست HPV DNA در نوجوانان سودی ندارد .
CIN2 و CIN3پروسیجر های تخریبی و اکسیزیونال روش های درمانی قابل قبول برای زنان دارای CIN2 و CIN1 همراه با کولپوسکوپی رضایت بخش هستند . برای CIN2 و CIN3 باقی مانده یا راجعه، پروسیجر اکسیزیونال توصیه می شود . در زنان دارای کولپوسکوپی غیر رضایت بخش نباید Ablation صورت گیرد . پیگیری سیتولوژیک و کولپوسکوپیک CIN2 و CIN3 ضروری است . پیگیری بعد از درمان شامل سیتولوژی تنها هر 6 ماه ، سیتولوژی و کولپوسکوپی هر 6 ماه، تست HPV DNA هر 6-12 ماه می باشد . اگر تست HPV DNA مثبت باشد یاتکرار سیتولوژی ASC-US یا بالاتر باشد، از جاع برای کولپوسکوپی و نمونه گیری اندوسرویکس پیشنهاد می شود .
اگر تست HPV DNA منفی باشد یا نتیجه ی دو سیتولوژی متوالی برای ضایعات اینترا اپی تلیال یا بدخیمی منفی باشد، غربالگری روتین برای 20 سال توصیه می شود و باید حداقل برای 5 سال، به طور سالیانه انجام گیرد . در صورت وجود CIN2 و CIN3 در لبه های نمونه برداشته شده یا نمونه اندوسرویکس باید پیگیری سیتولوژیک با نمونه برداری اندوسرویکال هر 4 تا 6 ماه صورت گیرد . تکرار پروسیجر تشخیصی اکسیزیونال قابل پذیرش می باشد . در غیر اینصورت انجام هیسترکتومی توصیه می شود .در زنان دارای CIN2 و CIN3 باقی مانده یا راجعه، تکرار پروسیجر اکسیزیونال یا هیسترکتومی امکان پذیر است .
CIN2و CIN3 در نوجوانان و بارداری
در نوجوانان دچار CIN2 و CIN3 درمان یا تحت نظر گرفتن با کولپوسکوپی و سیتولوژی هر 6 ماه قابل قبول است . به طوری که کولپوسکوپی رضایت بخش باشد . تحت نظر گرفتن فقط با CIN2 ارجح است . برای CIN3 یا در صورت غیر رضایت بخش بودن کولپوسکوپی، باید درمان صورت گیرد . پس از 2 نتیجه منفی متوالی برای بدخیمی یا ضایعات اینترا اپی تلیال در سیتولوژی و کولپوسکوپی ، در صورت رضایت بخش بودن کولپوسکوپی، بازگشت به غربالگری سیتولوژیک روتین توصیه می شود .در صورت تشحخیص هیستولوژیک CIN3 ، یا پابرجا ماندن CIN2 یا CIN3 به مدت 24 ماه درمان توصیه می شود .
زنانی که در نمونه اکسیزیونال آن ها، تشخیص AIS داده شده است باید تحت هیسترکتومی قرار گیرند . بدون پروسیجر تشخیصی اکسیزیونال ، تشخیص هیستولوژیک AIS با بیوپسیpunch یا سیتولوژی، برای توجیه هیسترکتومی کافی نمی باشد .
حاشیه های منفی در نمونه اکسیزیونال به معنی برداشتن کامل ضایعه نیست .
در صورت تمایل به باروری در آینده، درمان اکسیزیونال محافظه کارانه قابل قبول است . اگر پروسیجر اکسیزیونال محافظه کارانه انجام شود و حاشیه ها درگیر باشند یا نمونه اندوسرویکال در زمان اکسیزیون نشانگر AIS یا CIN باشد، اکسیزیون مجدد توصیه می شود . 6 بررسی مجدد 6 ماه با ترکیبی از سیتولوژی، کولپوسکوپی، تست HPV و نمونه گیری اندوسرویکال قابل قبول است . پیگری طولانی مدت برای زنانی توصیه می شود که با وجود AIS هیسترکتومی نشده اند .
کرایوتراپی
کرایوتراپی با کریستالیزه کردن آب داخل سلولی و در نهایت با نابودی سلول، اپی تلیوم سطحی سرویکس را تخریب می کند . درجه حرارت لازم برای تخریب موثر، در محدوده -20 تا -30 درجه سانتی گراد می باشد . پرمصرف ترین گاز های مورد استفاده اکسید نیترو و دی اکسید کربن می باشند .
روش انجماد –ذوب- انجماد موثر ترین روش است که در آن یک گوی یخی با فاصله 5mm از لبه پروب ایجاد می شود . زمان مورد نیاز برای انجام این پروسه، بستگی به فشار گاز دارد، هرچه فشار بیشتر باشد، گوی یخ سریعتر تشکیل می شود .
کرایوتراپی نسبتا ایمن است . عوارض آن عبارتند از :
تنگی سرویکس، خونریزی بعد از درمان
درمان به موارد زیر بستگی دارد :
- درجه ضایعه : در CIN3 ، شانس شکست درمان بیشتر است .
- سایز ضایعه : میزان شکست در ضایعاتی که قسمت اعظم اکتو سرویکس را می پوشانند، 42 درصد و در ضایعات کمتر از 1cm، 7 درصد می باشد .
- یافته های مثبت اندوسرویکال: میزان درمان را به طور قابل توجهی کاهش می دهند .
- درگیری غدد اندوسرویکس: میزان شکست در زنان با درگیری غدد 27 درصد و در زنان فاقد درگیری 9 درصد است .
در صورت وجود کرایتریای زیر ، می توان کرایوتراپی را به عنوان یک درمان مناسب برای این اختلالات در نظر گرفت :
- CIN2 یا CIN1 که به مدت 24 ماه طول کشیده است .
- کوچکی ضایعه
- قرار گیری ضایعه فقط در اکتوسرویکس
- نمونه اندوسرویکال منفی
- عدم درگیری غدد اندوسرویکال در بیوپسی
درمان هر گونه بدخیمی با لیزر
تخریب لیزر، به طور موثری در درمان CIN به کار رفته است . با این وجود به خاطر هزینه دستگاه و نیاز به آموزش های مخصوص ، کاربرد آن محدود شده است . به دلیل اینکه اکثر ضایعات CIN به شکل محافظه کارانه درمان می شود ، نیاز به هر گونه تخریب، در حال کاهش است .
LEEP اکسیزیون الکتروسرجیکال لیزری، ابزار ارزشمندی جهت تشخیص و درمان CIN می باشد . مزیت این روش این است که با انجام یک عمل جراحی طی یک ویزیت سرپایی، به طور همزمان هم تشخیص و هم درمان، صورت میگیرد . اثرات بافتی الکتریسیته به عوامل زیر بستگی دارد :
تراکم الکترون ها (اندازه سیم)، قدرت( بر حسب وات) و محتوای آب بافت .
چنانچه قدرت دستگاه کم بوده یا قطر سیم زیاد باشد، اثر آن به شکل الکتروکوتر اعمال خواهد شد و آسیب حرارتی وسیعی در بافت رخ می دهد .
LEEP با افزایش ریسک کلی زایمان پره ترم، زایمان پره ترم پس از پارگی زودرس پرده های جنینی و تولد نوزاد کم وزن در بارداری های بعدی همراه است . عوارض LEEP نسبتا ناچیز بوده و با عوارض تخریب لیزری و مخروط برداری قابل مقایسه می باشد و عبارتند از : خونریزی حین و پس از عمل و تنگی سرویکس. ناحیه SCJ در بیش از 90 درصد بیماران پس از انجام این روش، قابل مشاهده است .
مخروط برداری
مخروط برداری هم روشی تشخیص و هم درمانی برای درمان CIN است . مزیت آن بر روش های تخریبی به دلیل به دست آمدن بافت برای بررسی های بعدی جهت رد کانسر مهاجم است . مخروط برداری، تحت شرایط زیر جهت تشخیص در زنان داراری HSIL ضرورت دارد :
- قابل رویت نبودن حدود ضایعه با کولپوسکوپی
- عدم رویت ناحیه SCJ در کولپوسکوپی
- مثبت بودن یافته های هیستولوژیک نمونه کورتاژ اندوسرویکال از نظر CIN2 یا CIN3
- عدم هماهنگی بین نتایج سیتولوژی، بیوپسی، کولپوسکوپی یا سیتولوژی
- عدم توانایی بررسی کولپوسکوپیک در رد کانسر مهاجم
پیش گویی کننده های عود پس از مخروط برداری عبارتند از :
ضایعات دارای حاشیه مثبت
درگیری غدد اندوسرویکال
LEEP، نسبت به مخروط برداری تکنیک ساده تری است و نتایج کوتاه مدت آن ، مشابه نتایج مخروط بر داری یا اکسیزیون لیزر می باشد .
در بررسی اثرات بلند مدت سه روش LEEP، مخروط برداری و اکسیزیون لیزری، تفاوتی در میزان عود دیس پلازی یا درپیامد های بارداری یافت نشده است .
هیسترکتومی
هیسترکتومی ، آخرین راه در درمان CIN درجه بالای راجعه به شمار می آید . در شرایط زیر، هیسترکتومی به عنوان یک روش معتبر و مناسب جهت درمان CIN محسوب می شود :
تهاجم میکروسکوبی
وجود CIN3 در حاشیه های نمونه مخروط برداری در بیماران خاص
ظرفیت ضعیف بیمار جهت گیری
وجود سار مشکلات ژنتیکولوژیک نیازمند هیسترکتومی نظیر فیبروئید ، پرولاپس، اندومتریوز و PID
CIN تایید شده با هیستولوژی
کلام آخر
در آخر می توان به عنوان خلاصه ای از مطالب بیان کرد، هر گونه اختلال در دستگاه تناسلی زنان را می توان با روش های مختلفی درمان کرد، بسته به شدت ضایعه روش های درمانی متفاوتی وجود دارد، با مراجعه منظم و البته زود هنگام به پزشک متخصص زنان می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
دکتر هدیه ثقفی
متخصص زنان ،زایمان و نازایی در قزوین
فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی قزوین
انجام زایمان طبیعی | زایمان سزارین | IVF | درمان ناباروری | مشاوره بارداری و …
02833230360
0 دیدگاه