آنچه باید درباره دیابت بارداری بدانید!

اگر در زمان بارداری سطح قند خون شما در ابتدا خیلی بالا رفت، دیابت بارداری دارید. معمولاً پس از تولد نوزاد به حالت عادی برمی گردد. قند خون بالا می تواند برای شما و کودکتان مشکلاتی ایجاد کند. کودک شما ممکن است بیش از حد بزرگ شود، که می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در هنگام زایمان شود. همچنین ممکن است کودک شما با قند خون پایین به دنیا بیاید. اما با درمان، اکثر زنان مبتلا به دیابت بارداری می توانند قند خون خود را کنترل کرده و نوزادان سالمی به دنیا بیاورند. زنانی که دیابت بارداری داشته اند بیشتر از زنان دیگر در آینده به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند. ممکن است بتوانید با حفظ وزن مناسب، خوردن غذاهای سالم و افزایش فعالیت بدنی از ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری یا از شدت آن بکاهید.

در واقع دیابت بارداری زمانی رخ می دهد که یک زن باردار دارای سطوح بالای گلوکز در خون باشد. گلوکز خون بالا به این دلیل است که مادر نمی تواند انسولین کافی تولید کند (نیاز به انسولین یک فرد باردار دو تا سه برابر حد طبیعی است).

اگر در دوران بارداری به سر می برید، شایسته است که حتماً تست قند خون را انجام دهید. دیابت در دوران بارداری به معنای افزایش ناگهانی قند خون می باشد. به این معنی که احتمالاً شما پیش از این هرگز تجربه دیابت را نداشته اید.

در صورت ابتلا به دیابت بارداری شما همچنان می توانید فرزند سالمی داشته باشید. با مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان  و رعایت رژیم های غذایی می توانید به راحتی سطح گلوکز خون خود را کنترل نمایید.

در اغلب موارد با بدنیا آمدن جنین دیابت بارداری از بین می رود. اما در برخی مادران دیابت بارداری تبدیل به دیابت نوع دو می شود.

دلیل نیاز بدن مادر به انسولین

به دو دلیل مادر به انسولین بیشتری نیاز دارد:

• بارداری باعث می شود که انواع خاصی از هورمون ها (که توسط جفت ساخته می شوند) ترشح شوند. این هورمون ها کار انسولین را سخت تر می کنند.
• نیازهای رشد جنین (کودک در حال رشد) نیاز مادر به انسولین را افزایش می دهد.

برخلاف دیابت نوع 1 و 2، دیابت بارداری موقتی است و معمولاً پس از بارداری بهبود پیدا می کند. با این حال، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در فردی که دیابت بارداری داشته است (50 تا 60%) در آینده افزایش می یابد. بنابراین آنها باید هر سال برای دیابت نوع 2 آزمایش دهند.

چرا انسولین مهم است؟

انسولین یک هورمون طبیعی است که توسط بدن تولید می شود. برای برداشتن قند از خون و انتقال آن به سلول ها (جایی که به عنوان منبع انرژی برای کارهای مختلفی که سلول ها باید انجام دهند استفاده می شود) لازم است. اگر بدن شما نتواند انسولین کافی بسازد، قندهای موجود در غذاهایی که می خورید در جریان خون شما باقی می مانند و باعث افزایش قند خون می شوند. سطح بالای قند خون به عنوان هیپرگلیسمی شناخته می شود.

علت دیابت بارداری

در دوران بارداری جفت هورمون هایی در بدن مادر ترشح می کند که سبب افزایش سطح گلوکز خون می گردد. در حالت معمول غده پانکراس با ترشح انسولین، سطح گلوکز را در بدن شما متناسب نگه می دارد. اگر این کار به درستی صورت نگیرد، قند خون شما بالا رفته و سبب ایجاد دیابت بارداری می شود.

علائم و نشانه های دیابت بارداری چیست؟

از آنجایی که دیابت بارداری ممکن است علائمی ایجاد نکند، مهم است که آزمایش دیابت بارداری را انجام دهید. گاهی اوقات یک زن بارداری که علائم دارد بدون اینکه بداند با نوع دیگری از دیابت زندگی می کند. اگر علائم نوع دیگری از دیابت را دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افزایش تشنگی
• افزایش ادرا
• افزایش گرسنگی
• تاری دید

بارداری باعث می شود که اکثر خانم ها بیشتر ادرار کنند و احساس گرسنگی بیشتری داشته باشند. بنابراین داشتن این علائم همیشه به معنای ابتلای یک زن به دیابت نیست. در صورت داشتن این علائم با پزشک خود صحبت کنید تا در هر زمانی از بارداری آزمایش دیابت برای شما انجام شود.

آیا شما در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارید؟

علائم ذیل سبب بالا رفتن ریسک ابتلا به دیابت در بارداری می شود:

1. اضافه وزن مادر در دوران بارداری
2. سابقه قند خون بالا ولی نه به حدی که منجر به دیابت شود
3. سابقه خانوادگی بیماری دیابت
4. سابقه دیابت بارداری در بارداری های قبلی
5. به دنیا آوردن نوزادی با اضافه وزن زیاد در بارداری های قبلی

علائم دیابت بارداری

دیابت بارداری معمولاً در سه ماهه دوم بارداری ظهور می نماید. پزشک متخصص زنان و زایمان معمولاً در هفته 24 تا 28 ام بارداری اقدام به چک کردن قند خون شما می نماید. البته در صورتیکه ریسک دیابت بارداری برای شما زیاد باشد، از همان ابتدای بارداری می بایست طی جلسات مراجعه به پزشک قند خون شما مورد سنجش قرار گیرد.

برای سنجش قند خون، شما می بایست مقداری از مایع حاوی قند را بنوشید. این مایع سبب افزایش میزان قند در خون شما می گردد. ساعاتی بعد آزمایشی برای سنجش خون شما گرفته می شود. این آزمایش نشان می دهد که آیا بدن شما می تواند این مقدار از قند خون را مدیریت نماید.

چه چیزی باعث دیابت بارداری می شود؟

لوزالمعده هورمونی به نام انسولین می سازد. انسولین به بدن شما کمک می کند تا قند موجود در مواد غذایی را که می خورید به درستی استفاده و ذخیره کند. این باعث می شود سطح قند خون شما در محدوده هدف قرار گیرد. هنگامی که باردار هستید، جفت هورمون هایی تولید می کند که می تواند کار انسولین را سخت تر کند. این مقاومت به انسولین نامیده می شود. زمانی که لوزالمعده نتواند انسولین کافی برای نگه داشتن سطح قند خون خود را در محدوده هدف نگه دارد، یک زن باردار ممکن است به دیابت مبتلا شود.

دیابت بارداری با من و فرزندم چه می کند؟

تمام مادرانی که در طول دوران بارداری دچار دیابت می شوند، خواهان کودکانی سالم هستند. ورزش و رژیم های غذایی می تواند تا حد زیادی میزان قند خون شما را تنظیم نماید. اما گاهی ممکن است نیاز به درمان های دارویی برای مبارزه با دیابت بارداری باشد.

در صورتیکه دیابت بارداری کنترل نشود می تواند مشکلات جدی را با خود به همراه داشته باشد. لذا زمانیکه قند خون مادر افزایش یابد، سطح گلوکز در خون جنین نیز روند افزایشی پیدا کرده و غدد پانکراس احتیاج به تولید انسولین بیش تر برای رسیدن به قند خون بیش تر دارند.

قند خون بالا و سطح نامتناسب انسولین سبب افزایش وزن جنین می شوند. زیرا همانطور که می دانید قند در بدن انسان قابلیت تبدیل شدن به چربی را دارد. همچنین افزایش وزن مادر و کودک، زایمان طبیعی و بارداری را به مخاطره می اندازد.

عوارض و خطراتی که دیابت بارداری می تواند برای مادر به دنبال داشته باشد شامل:

• افزایش احتمال نیاز به سزارین برای زایمان
• افزایش احتمال ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری

عوارض و خطراتی که دیابت بارداری می تواند برای فرزند به دنبال داشته باشد شامل:

• بزرگ بودن نوزاد در بدو تولد: نوزادانی که در هنگام تولد بیش از حد بزرگ هستند در معرض خطر بسیار بیشتری برای ایجاد مشکلات جدی پس از تولد قرار دارند.
• دیستوشی شانه:که یک عارضه جدی زمانی است که سر نوزاد از واژن عبور می کند، اما شانه او در پشت استخوان لگن مادر گیر می کند.
• سطح پایین گلوکز خون به‌زودی پس از تولد: این ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که قبل از تولد نوزاد شما سطح بسیار بالایی از گلوکز را از خون شما (در سراسر جفت) خارج می کرد. نوزاد با تولید سطوح بالای انسولین خود با این سطح گلوکز بالا سازگار شده بود. هنگامی که جفت پس از تولد جدا می شود، این سطح بالای گلوکز (از شما) ناگهان متوقف می شود. نوزاد هنوز سطوح بسیار بالایی از انسولین خود را دارد و این می تواند باعث کاهش بیش از حد گلوکز خون شود.
• زردی طولانی مدت نوزاد
• سطح پایین کلسیم در خون آن
• سندرم دیسترس تنفسی (این می تواند بسیار خطرناک باشد)

آیا من در خطر ابتلا به دیابت بارداری هستم؟

اگر یک یا چند مورد از عوامل زیر را دارید، احتمال ابتلا به دیابت بارداری بیشتر است:

• داشتن سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 در یکی از بستگان نزدیک (والدین یا برادران و خواهران)
• ابتلا به دیابت بارداری در بارداری قبلی
• اگر نوزاد قبلی نقص مادرزادی داشت
• اگر خیلی اضافه وزن دارید
• اگر بالای 30 سال سن دارید
• اگر قبلاً مرده زایی یا سقط خود به خود داشته اید
• اگر قبلاً یک نوزاد بزرگ (بیش از 4 کیلوگرم) داشته اید.
• اگر سابقه فشار خون بالا ناشی از بارداری، عفونت دستگاه ادراری یا پلی هیدرآمنیوس (مایع آمنیوتیک بیش از حد) دارید.

دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

تمام زنانی که قبلاً دیابت آنها تشخیص داده نشده است بین هفته های 24 و 28 بارداری با استفاده از تست تحمل گلوکز خوراکی آزمایش دیابت بارداری انجام دهند.

برای دیابت بارداری چه باید کرد؟

• در بیشتر موارد، دیابت بارداری با رژیم غذایی و ورزش در دوران بارداری قابل کنترل است. معمولاً پس از تولد نوزاد پس از رفع نیاز به سطوح بالای انسولین (در دوران بارداری) بهبود پیدا می کند.
• برخی از زنان مبتلا به دیابت بارداری به انسولین نیاز دارند تا سطح قند خون خود را در محدوده سالمی در طول بارداری مدیریت کنند. اگر به انسولین نیاز دارید، به سلامت شما و جنین در دوران بارداری کمک می کند.
• در صورت تشخیص دیابت بارداری، هم برای شما و هم برای نوزادتان توصیه می شود که تحت مراقبت یک متخصص زنان و زایمان باشید. زیرا می تواند به شما کمک کند تا مهارت هایی را که برای مدیریت دیابت بارداری خود باید بدانید، یاد بگیرید.
• سطح گلوکز خون خود را در محدوده سالم نگه دارید.
• استفاده از دستگاه اندازه گیری قند خون خانگی برای آزمایش سطح گلوکز خون. اینکه آیا نیاز به انجام این آزمایش دارید یا خیر، به نتایج سطح گلوکز خون شما در آزمایشگاه بستگی دارد.
• یاد داشته باشید که تغذیه خوب در دوران بارداری مهم است. یک متخصص تغذیه به شما کمک می کند تا نیازهای غذایی خود را برآورده کنید.
• ورزش به بهبود سطح گلوکز خون برای برخی افراد کمک می کند و برای بهبود انعطاف پذیری و آماده سازی شما برای زایمان مهم است.
• هیچ دلیلی وجود ندارد که شما نباید به کودک شیر بدهید. شیر شما بهترین منبع غذایی برای کودک شماست.
• به یاد داشته باشید، اگر دیابت بارداری داشته اید، باید تا پایان عمر هر سال از نظر دیابت نوع 2 بررسی شوید. بهترین دفاع شما در برابر ابتلا به دیابت نوع 2 این است که سعی کنید وزن بدن خود را پایین نگه دارید و ورزش بدنی زیادی داشته باشید.

دیابت بارداری چگونه درمان می شود؟

برخی از زنان مبتلا به دیابت بارداری می توانند با تغییر شیوه تغذیه و ورزش منظم، سطح قند خون خود را کنترل کنند. این انتخاب ‌های سالم همچنین می‌توانند به پیشگیری از دیابت بارداری در بارداری ‌های آینده و دیابت نوع ۲ در آینده کمک کنند.

درمان دیابت بارداری همچنین شامل بررسی سطح قند خون در خانه و مراجعه منظم به پزشک است.

ممکن است لازم باشد برای کمک به کنترل قند خون خود انسولین بزنید. این انسولین به انسولینی که بدن شما می سازد اضافه می کند. داروهای دیابت ممکن است برای کنترل دیابت بارداری در برخی از زنان استفاده شود.

منبع:

https://myhealth.alberta.ca/Health/Pages/conditions.aspx?hwid=hw197466